Avrupa Basın Konseyi Toplantısı Özeti

DAÜ İletişim Fakültesi, Yeni Medya ve Gazetecilik Bölümü öğretim üyesi ve Avrupa Basın Konseyi üyesi Prof. Dr. Fatoş Adiloğlu gerçekleştirilen toplantı gündemini değerlendi. 

Sorunlar ve dileklerin paylaşıldığı 2019 Avrupa Basın Konseyleri toplantısında dijital dönem ve medya dönemeçleri başlığı altında süregelen ve yürütülen politikalar, kanunlar ve medya temsilcileri tartışıldı. Tartışmanın odağını Dijital Medyada "Doğru Gazetecilik" oluşturdu. Medya çıktıları, medyanın öz kontrolü üzerinde duruldu. Nefret söylemi, iklim krizleri, hükümetler ve palyatif çözümler konu edildi. Uzun dönem ve ısrarcı bir öz denetim mekanizması ile öngörülü yaklaşmanın önemi vurgulandı. İnternet, güvenirlik, yanlış bilgilendirme huşularında elini taşın altına koyan bağımsız basın konseylerinin Avrupa seviyesinde de etik meseleleri değerlendirmedeki süreçlerde kısıtlı imkanlarla çalıştığını dile getirildi.

Dönüşmekte olan Medya başlığı ile ana konuşmacılardan Nadia Bellardi haber hazırlama, yayma dağıtım ve teknoloji konusunu irdeledi. On-line gazetecilik, haber servisleri, farklı segmentlere ayrılmış kamu söylemleri, ağ geçiti denetleyicileri, politikacılar ve formasyonu olmayan gazetecilik uygulamalarından bahis etti. Dijital mekanlardan ve platformlardan, beleş ve bağımsız medya oluşumları ile ilgili deneyimleri aktarırken dijital alanda stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgulayarak altını çizdi. Sosyal medyanın gücünden bahis ederken bilgi baloncukları ve "doğru gazetecilik" pratiklerinin ele alınmasının önemini vurguladı. Bilgi üretimi ve teknoloji kullanımı ile günümüzdeki güç dengelerine dikkat çekti. Doğru dağılmayan dengesiz güç kullanımı yanısıra yerel haberlerin Facebook editörlerinden ne kadar geçebildiği, ana konuların nasıl hikayeleştirildiği ve ne kadarının görünür olduğu meselesini öne çıkarttı. Facebook-live, videolar, dijital reklamlar ve algoritmalar çerçevesinde editörlük görevini sorguladı. Apple News'da yerel haberlerin ne kadar yer almadığını not etti. Bunun yanı sıra bilgi düzenlemedeki faktörlerin ele alınması ve gereğini dile getirdi. Sosyal medyanın ticari enstrümanları, hissedarlar, değerler, propaganda, hızlı zarar veren ortam ve anlatıları süzgeçten geçirdi. Hedef kitle olan olarak dijital yerliler ve dijital göçmenlere değinirken medya organizasyonlarının gazetecileri ve gazeteciliği yeterince korumadığından bahis etti. Kanunların nefret söylemlerini denetlemesi gerektiğinin altını çizerken sosyal medya kaynaklarına dikkat çekti. Reçetenin Medya Okuryazarlığı olduğunu ifade etti. Burada sahiplik ilişkileri, güç stratejileri, 5N1K, ile doğru bilginin ayırt edilmesi meselesinin, gazeteciliğin kamu yararının güvencesi olduğunu vurguladı. Bağımsız basın konseylerinin Medya oluşumlarının, çıktıların yüksek etik değerlerle donanmış olması gerektiğini, gazeteciliğin ve gazetecilerin öz denetim yapması gerektiğinden bahisle, aktif izleyici kitlesinin yüksek kalite, bağımsız gazeteciliği desteklemesi gerektiğinin yaygınlaştırılması gerektiği üzerinden bu konuya özenle eğilen https://www.n.ost.org, https://www.n_vestigate.net gibi adreslere yer verdi.

Adeline Hulin, Project Officer, UNESCO: İçeriğin nasıl kanalize edilmesi gerektiği üzerinde durdu. Profesyonel gazetecilik anlayışının öncelenmesi koşulu ile, doğru gazetecilik, etik değerler, sahiplik ilişkisi, çalışan hakları, öz denetim mekanizmaları meselesinin temel konu olduğunu vurguladı.

Ljiljana Zurovac, Bosna Hersek Basın Konseyi Direktörü: nefret söylemleri, hakaret, siyaseten bölünmüş ülkesindeki reklam verenler ile yaptıkları kampanya uygulaması ile dikkat çekti. Online medyada, özellikle web portallarında özgürlükler karşıtı, ırkı ve nefret söylemleriyle yuvalanan iletişim etkileşimli yeni medya ortamlarında, kes yapıştır ve hırsızlık yapan, profesyonel gazetecilik ve editörlüklere zarar veren medya yapılarına karşı reklamcılarla el ele vererek konsey olarak yürüttükleri kampanya başarısını dile getirdi.

Yeni medya, gazetecilik ve pazarlama, mobil raporlama, sesli kayıtlar, teknolojler, sanal ortamlar, medya hukuku meselesi ile Artırılmış Gerçeklik (Virtual Reality), yapay zeka (Artificial Inteligence) ve İletişim oturumların diğer önemli konuları arasında yer alırken GÜNÜMÜZ TÜKETİM DESENLERİNİN kaçınılmazlığının her geçen gün belirginleştiği vurgulandı.

Tom Van de Wegne, Gazeteci ve Standford University Araştırmacısı; yapay zekanın önlenmesi zor ve teknik olarak profesyonel gazeteciliğe sıkıntı veren yönlerini geleceğin tehdidi olarak sundu. Görsel olarak rağbet gören "deep fake" yalan haberciliğin büyük bir kazanç alanı olarak işe dönüştüğü çağımızda, bunu deşifre etmenin büyük zorluklarından bahis ederken doğru gazeteciliğin dedektiflik derecesinde bir yol alıyor olduğunu vurgulayarak profesyonel gazetecilerin ve medya organları için teknolojik donanımın önemini yürüttüğü araştırmalara dayanarak açıkça ilan ederek vurguladı.